کسی که در جایگاه هدایتگر قرار میگیرد به چند شایستگی مهم نیاز دارد. اول وجود تخصص در آن کار است. این تخصص برای منتورها در حرفهی خودشان تعریف میشود و برای کوچها خود تخصص کوچینگ مورد نظر است. اما چه در کوچینگ و چه در منتورینگ قدرت هدایت با پرسش و حمایت در مسیر دو قابلیت مهم است که باید افراد به آن آگاه باشند.
اگر قرار است شخصی رشد کند و رشدش پایدار باشد، صرفا در اختیار گذاشتن پاسخهای آماده و مسکنهای مقطعی به آن فرد کمک نمیکند که باعث شکلگیری وابستگی آسیبزنندهای هم میشود. مهمترین هنر کوچ و منتور ایجاد پرسش و حمایت از مراجع در مسیر برای یافتن پاسخ باید باشد. بنابراین نه کوچ و نه منتور بهتر است خودش را در جایگاه دانای کل قرار ندهد و صرفا غذای آماده ارائه ندهد و کمک کند فرد در طول مسیر قابلیتهای خود را افزایش دهد.
حمایت هم در این روابط یعنی در دسترس بودن، نشان دادن نشانهها، گوش دادن موثر و فراتر از آن درک مراجع و همدلی با او بهشکلی که مراجع درک کند که میتواند در فضایی امن با مربی خود گفتگو کند. مسئله مهم دیگری که منتورها و کوچها باید به آن توجه ویژهای داشته باشند صادقانه حضور داشتن در جلسات و صادقانه بازخورد دادن است.
در واقع ممکن است گفتگوی صادقانه گاهی دردناک باشد اما این هنر یک منتور و کوچ است که همواره که صادقانه گفتگو میکند، جایگاه حمایتی خود را هم حفظ کند و بتواند مثبتترین تاثیر ممکن را بر مراجع خود بگذارد. دانش، توصیه و منابعی که منتور با فرد در میان میگذارد بستگی به اهداف رابطهی منتورینگ دارد. ممکن است بعضی از رابطههای منتورینگ بر اساس برنامههایی ساختاریافته و منظم بنا شدهاند که انتظارات و دستورالعملهای مشخصی دارند ولی بعضی دیگر، حالتی غیررسمی دارند.
آیا کوچینگ و منتورینگ شغل است؟
در تمام دنیا کوچینگ بهعنوان یک عنوان شغلی پذیرفته شده است و کوچها با توجه به گرایشهایی که دارند یا بهشکل مستقل فعالیت میکنند یا با یک سازمان همکاری میکنند اما منتورینگ معمولا به دو صورت رسمی و غیر رسمی شناخته میشود.
منتورینگ رسمی یک برنامه از پیش طراحی شده سازمانی است که برای افزایش ارتقاء کیفیت کارکرد پرسنل یک شرکت با استفاده از بهاشتراکگذاری و هدایت کارکنان باتجربه تعریف میشود و مشخصا از سمت سازمان حمایت و هدایت میشود.
منتورینگ غیر رسمی شاید همواره برای هرکدام از اما تفاق میافتد و تکرار میشود به این صورت که معمولا هرشخصی افراد با تجربهای را میشناسد که پرسشهایش را پیش او میبرد و این فرمی از منتورینگ غیر رسمی است که هم در سازمانها اتفاق میافتد و هم خارج از سازمانها در انجمنها و گروههای تخصصی.
ویژگیهای منتورینگ بهینه از نظر انجمن روانشناسی امریکا به این صورت است:
توانایی و تمایل به ارزش قائل شدن برای فرد
ایجاد کردن اعتماد و احترام دو جانبه
رازداری
گوش دادن به آنچه گفته میشود و نحوهی گفتن آن
کمک کردن به فرد به طوری که خودش مسیر را پیدا کند، نه اینکه مسیر به او نشان داده شود